Lương Ly ngồi ở đầu hẻm bóc tỏi, cảm nhận rõ rệt năm nay lạnh lẽo hơn mọi năm. Nhiều cánh cửa bị khóa chặt, trên đó vẫn dán câu đối Tết cũ, đã phai thành màu đỏ nhạt, hắt ánh nắng lên một góc. Ba đứa bé gái chơi nhảy dây cao su, mồ hôi nhễ nhại; hai đứa bé trai chơi pháo hoa, quăng được vài cái lại ngừng, vừa làm vừa nói chuyện, tỏ ra chẳng mấy hứng thú. Trong mắt cô, cảnh tượng ấy như kéo về ngày trước, lúc nào cũng đông người qua lại, dì Lý gọi với sang ông Lục: “Từ xa đã ngửi thấy mùi ông hầm thịt heo rồi đó.”
Chú Trương đứng ở vòi nước làm cá trắm xanh, vảy nhỏ bắn tung tóe dưới lưỡi dao, nước máy chảy rào rào.
Bà Đinh ngồi trên ghế tre nhỏ, canh bên bếp lò con, chậm rãi chiên bánh nhân trứng vàng đều hai mặt.
Gà vịt ngỗng cất tiếng kêu bi thương cuối cùng, lông vứt trong thau nước sôi, theo làn hơi nóng tỏa ra mùi tanh hắc. Nhưng mùi ấy nhanh chóng bị đủ loại hương thơm át đi. Người Thượng Hải nấu ăn mê món kho đỏ: gà kho, cá kho, thịt kho, sư tử đầu kho, sườn đại bài kho, chân giò kho, sườn non chua ngọt… Cái sở thích ấy cũng mang vào ngày Tết, nhất định phải ăn uống đầy đủ, đậm đà mới thấy Tết thật trọn vẹn.
Chớp mắt, tất cả chỉ còn là thoáng qua. Tuyết bắt đầu rơi, lũ trẻ nhanh chóng chạy về nhà, giờ trên tivi có nhiều phim hoạt hình hấp dẫn: Xì Trum, Hồ lô oa, Chuột Mickey và Vịt Donald, còn có Thánh đấu sĩ chòm sao, Transformer, rồi cả thủy thủ Popeye mê ăn rau chân vịt. Những thứ ấy so với vui chơi ngoài trời còn lôi cuốn hơn nhiều.
Thời đại đổi thay, nhịp điệu thành phố cũng bị xáo trộn. Lương Ly cảm thấy tuổi thơ của cô, của Trần Hoành Sâm, Kiều Vũ, của Kiến Phong và những đứa trẻ lớn lên trong hẻm nhỏ, đã khắc sâu mà khó lòng lặp lại. Tương lai còn dài, hết thế hệ này đến thế hệ khác, trẻ con lại tiếp tục sinh ra, trưởng thành, rồi thành người lớn, vòng tuần hoàn nối tiếp không ngừng. Mà rồi cuối cùng, họ cũng sẽ nhạt nhòa trong dòng thác cuồn cuộn của thời gian, trở thành một vết hằn của lịch sử, một mảnh ký ức xa xưa, một tấm ảnh cũ ngả vàng.
Trong hẻm vắng lặng, trên con đường đá xanh phủ một lớp sương mỏng. Cô phủi tuyết trên vai, xách ghế con quay về khu bếp lò. Trong tòa nhà chỉ còn hai ba nhà bận rộn chuẩn bị cơm tất niên. Vốn dĩ chẳng còn bao nhiêu người ở lại; từ sau khi nhà Kiến Phong dọn đi, phòng ấy cũng bỏ không, không cho thuê nữa. Sư phụ Tôn được con trai và con dâu đón sang nhà họ ăn Tết. Nhà dì Tiết mấy đời chẳng muốn nấu nướng, bèn đặt tiệc tất niên ở Đại Phú Quý. Thế nên gian bếp hiếm khi rộng rãi đến vậy. Lúc này chỉ có mẹ Thẩm hầm thịt kho, mẹ Trần nấu canh gà, còn chú Quách chiên trứng hổ bì.
Mẹ Trần đứng ở cầu thang bóc hạt dưa, khẽ hỏi mẹ Thẩm: “Không phải Tú Mỹ nói từ Tân Cương về ăn Tết sao? Sao chẳng thấy bóng dáng?”
Mẹ Thẩm thở dài: “Người tính không bằng trời tính. Bất ngờ gió lạnh từ Siberia tràn xuống, bão tuyết làm tê liệt giao thông, ô tô, tàu hỏa, máy bay đều ngưng hết, thật chẳng còn cách nào.”
Mẹ Trần bĩu môi về phía Lương Ly đang nói chuyện với chú Quách: “Chắc buồn lắm hả?”
Mẹ Thẩm bảo: “Cũng may, dù sao con bé cũng lớn rồi, hiểu chuyện cả. Trên đời làm gì có chuyện nào trọn vẹn hết, người tính không bằng trời tính mà.”
Mẹ Trần cũng thở dài. Trương Ái Ngọc từ trên lầu bước xuống, cười hỏi: “Hôm nay giao thừa rồi, Sâm Sâm khi nào về vậy?”
Mẹ Trần cười đáp: “Nói khoảng mười giờ tối mới tới. Không còn cách nào, gió lạnh kéo đến, máy bay ngưng, ga tàu cũng dừng mấy ngày, may là hôm qua mới kịp đi chuyến tàu.”
Mẹ Kiều nói: “Thời tiết quái quỷ này, đúng là chẳng để ai yên tâm ăn Tết.”
Mẹ Thẩm than: “Giờ không còn mùi Tết nữa rồi. Hồi trước cái gì cũng tem phiếu, Tết đến thì bận rộn chết đi được, cả nhà ăn được chén cơm bát bửu mà ai nấy đều vui rạng rỡ. Bây giờ có tiền, gà vịt cá thịt tha hồ mua, ăn đến no căng bụng, lại chẳng còn thấy hứng thú nữa. Vậy mấy đứa nói coi, có phải con người vốn bạc bẽo không?”
Mọi người đều bật cười. Lương Ly nhìn ra ngoài cửa sổ, tuyết rơi một bông, hai bông, ba bông… Người cô đợi vẫn chưa về.
Trên bàn bày đầy ắp tiệc tất niên. Mẹ Thẩm như mọi năm, vẫn dành riêng ba chiếc ghế trống cho chồng đã khuất, cho mẹ của Lương Ly và cho Bảo Trân. Bà rót rượu kính trời, kính đất, kính tổ tiên, khấn chúc năm mới tốt lành, rồi bảo Thẩm Hiểu Quân sang mời giáo sư Diêu qua cùng ăn Tết. Lần này thầy về cũng vì chuyện di dời. Mộng Long nhấp nhổm muốn ăn, Lương Ly gắp cho cậu bé mấy miếng bánh phồng tôm.
Giáo sư Diêu chẳng mấy chốc đã đến, vừa chào hỏi vừa ngồi xuống. Thầy đã bỏ được nhiều thói quen sinh hoạt cũ, chỉ riêng chuyện nấu nướng là chưa bao giờ tiến bộ. Thẩm Hiểu Quân mở một chai rượu vang, mẹ Thẩm cười nói: “Thầy đừng khách sáo, cứ tự nhiên như ở nhà, không biết hợp khẩu vị không?”
Giáo sư Diêu vội đáp: “Đã đến rồi thì khách sáo gì nữa! Khẩu vị người Thượng Hải cũng na ná nhau cả. Huống chi tay nghề nấu nướng của dì Thẩm là điều cả khu này ai cũng công nhận.”
Mẹ Thẩm lại hỏi: “Mấy năm nay thầy ở ngoài, có tìm được cô bạn gái nào thích hợp chưa? Này, một mình lẻ loi cô quạnh, sớm muộn gì cũng nên lập gia đình, có người bầu bạn thì vẫn tốt hơn…”
“Mẹ, cái hay mẹ không nói, toàn nói mấy điều người ta không muốn nghe.” Thẩm Hiểu Quân cười, cắt ngang lời, rồi nâng ly chạm với giáo sư Diêu: “Thầy đừng để bụng, mẹ tôi sốt ruột còn hơn cả người trong cuộc.”
Giáo sư Diêu cười lắc đầu, nhưng cũng thẳng thắn: “Ở Tân Cương tôi cũng từng gặp một người, chỉ tiếc cả hai đều có một tâm hồn khao khát tự do, muốn tung cánh bay đi, chẳng muốn bị trói buộc trong quan hệ ràng buộc, để linh hồn và thể xác phải giam cầm. Khi ấy, cảm hứng dần rời xa, đam mê trở nên tê liệt, cuộc sống chỉ còn cơm áo gạo tiền. Chúng tôi rốt cuộc là những kẻ dành trọn đời cho nghệ thuật. Còn chuyện vợ chồng con cái, gia đình yên ổn… trong đời chúng tôi chỉ là chút bụi nhỏ, chỉ là vật trang trí thêm thắt, chẳng đủ để xoay chuyển hướng đi cả đời.”
“……”
Mọi người đều im lặng, chỉ còn tiếng Mộng Long nhóp nhép ăn bánh phồng tôm.
Mẹ Thẩm thở dài: “Thầy Diêu đi mấy năm, đen đi, gầy đi, chỉ có một điều không đổi, chính là lời ông nói tôi vẫn chẳng hiểu mấy.”
“Con hiểu được lời chú Diêu đó! Đàn ông nào mà chẳng yêu tự do…” Thẩm Hiểu Quân vừa nói vừa cảm nhận được ánh mắt khó hiểu từ Trương Ái Ngọc, liền đổi giọng ngay: “Ý con là, đàn ông cao phong lượng tiết như chú Diêu đây, cả đời phóng khoáng, yêu tự do. Còn con ấy à, chỉ là một kẻ tầm thường, vợ con quây quần bên bếp ấm, ấy mới là hạnh phúc cả đời.”
Nói rồi anh cụng ly với Ái Ngọc. Ái Ngọc cười nửa miệng: “Anh đúng là tầm thường, tầm thường đến mức cái gì cũng giấu dưới gầm giường.”
Cổ họng Thẩm Hiểu Quân nghẹn lại, xong rồi, sơ suất quá!
Cả người cố ý hay vô tình đều bật cười, ánh đèn sáng rực chiếu lên từng gương mặt rạng rỡ. Ngoài cửa sổ, tuyết rơi càng lúc càng dày, như vạn con cua bò qua bãi cát, rào rạo vang lên. Nhưng với những người đang vui cười, âm thanh ấy chẳng đáng kể gì.
Ăn xong bữa cơm tất niên, Lương Ly giành rửa bát ở khu bếp lò. Khi đi ngang tầng hai, cô gõ cửa, hỏi mẹ Trần: “Trần Hoành Sâm về chưa ạ? Có gọi điện về không hả dì?”
Mẹ Trần cười đáp: “Chưa! Cũng chẳng có cuộc gọi nào, chắc còn đang trên tàu, nên chẳng liên lạc được.”
Lương Ly hơi hụt hẫng nhưng cũng đành chịu. Khi cô đang rửa bát dưới vòi nước, bỗng nghe tiếng gõ cửa. Vì gió tuyết lớn nên cô đã khóa cửa khu bếp. Đột ngột nghe thấy tiếng gõ, cô hơi ngẩn ra, xác định đúng là có người, trong khoảnh khắc niềm vui và phấn khởi tràn ngập lồng ngực. Nước dính trên tay chẳng kịp lau, cô chỉ quệt đại vào tạp dề rồi chạy vội tới mở cửa. Gió tuyết lập tức ùa thốc vào, ào ào cuồn cuộn.